Πως μπορεί να προσλάβει προσωπικό μια αλλοδαπή εταιρεία (Start up) χωρίς εγκατάσταση στην Ελλάδα (αναθεώρηση)

Αλλοδαπή εταιρεία δύναται να απασχολήσει προσωπικό στην Ελλάδα χωρίς να προκύπτει υποχρέωση εγκατάστασής της στην ημεδαπή υπό προϋποθέσεις.

Μόνιμη εγκατάσταση

Κατά γενικό κανόνα, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά από Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας  σχετικά με την έννοια της «μόνιμης εγκατάστασης» αυτή ορίζεται ως ο καθορισμένος τόπος επιχειρηματικών δραστηριοτήτων μέσω του οποίου διεξάγονται εν όλω ή εν μέρει οι δραστηριότητες της επιχείρησης (άρθρο 6 του Ν 4172/2013).

Όμως, με την περίπτωση ε΄ της παρ. 4 του ίδιου άρθρου ορίζεται ότι δεν θεωρείται «μόνιμη εγκατάσταση» η διατήρηση ενός καθορισμένου τόπου επιχειρηματικών δραστηριοτήτων (ακόμα και αν πρόκειται για γραφείο που καλύπτει τις ανάγκες στέγασης των υπαλλήλων και για το σκοπό αυτό θα πραγματοποιούνται δαπάνες -όπως ενοίκια, λογαριασμοί κλπ.- που θα εξοφλούνται με ισόποσο έμβασμα της αλλοδαπής εταιρείας) αποκλειστικά με σκοπό τη διεξαγωγή για την επιχείρηση κάθε άλλης δραστηριότητας προπαρασκευαστικού ή βοηθητικού χαρακτήρα.

Σύμφωνα με τα ανωτέρω δεν συνιστά υποχρέωση απόκτησης «μόνιμης εγκατάστασης» η απασχόληση προσωπικού στην Ελλάδα για επικουρικές δραστηριότητες (πχ ανάπτυξη του λογισμικού της αλλοδαπής εταιρείας), από τις οποίες άμεσα (πχ συναλλαγές με πελάτες στην Ελλάδα) ή έμμεσα (πχ σύναψη συμφωνιών για λογαριασμό της αλλοδαπής εταιρείας με νέους πελάτες στην Ελλάδα) δεν δημιουργούνται επιχειρηματικά έσοδα.

Ασφάλιση

Βάσει του Κανονισμού 883/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 29^ης Απριλίου 2004 για το συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας (όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει έως σήμερα) και συγκεκριμένα βάσει των οριζόμενων στην παράγραφο 3 του άρθρου 11,

«το πρόσωπο που ασκεί μισθωτή ή μη μισθωτή δραστηριότητα σε κράτος μέλος, υπάγεται στη νομοθεσία του εν λόγω κράτους μέλους» συνεπάγεται ότι ο εργαζόμενος υπάγεται στη νομοθεσία του κράτους μέλους όπου ασκείται η μισθωτή δραστηριότητα και βάσει του άρθρου 13, στη νομοθεσία του κράτους μέλους κατοικίας εφόσον ασκεί ουσιώδες μέρος της δραστηριότητας στο εν λόγω κράτος μέλος.

Ως «ουσιώδες μέρος μιας μισθωτής ή μη μισθωτής δραστηριότητας» που ασκείται σε κράτος μέλος, νοείται ότι ασκείται εκεί ένα ποσοτικά σημαντικό μέρος του συνόλου των δραστηριοτήτων του μισθωτού ή μη μισθωτού, χωρίς να πρόκειται απαραιτήτως για το μείζον μέρος αυτών των δραστηριοτήτων.

Για να καθορισθεί εάν ουσιώδες μέρος της δραστηριότητας ασκείται σε ένα κράτος μέλος, λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα ενδεικτικά κριτήρια:

α) σε περίπτωση μισθωτής δραστηριότητας, ο χρόνος εργασίας ή / και η αμοιβή και

β) σε περίπτωση μη μισθωτής δραστηριότητας, ο κύκλος εργασιών, ο χρόνος εργασίας, ο αριθμός των παρεχόμενων υπηρεσιών ή/και το εισόδημα.

Στο πλαίσιο συνολικής αξιολόγησης, λιγότερο από το 25 % των προαναφερόμενων κριτηρίων αποτελούν δείκτη ότι σημαντικό μέρος των δραστηριοτήτων δεν ασκείται στο σχετικό κράτος μέλος.

Επιπλέον, σύμφωνα με τον Κανονισμό 987/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16^ης Σεπτεμβρίου 2009 για καθορισμό της διαδικασίας εφαρμογής του Κανονισμού 883/2004 για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας και ειδικότερα με την παράγραφο 1 του άρθρου 21

«Ο εργοδότης του οποίου η έδρα ή ο τόπος δραστηριοτήτων βρίσκεται εκτός του αρμόδιου κράτους μέλους, υποχρεούται να εκπληρώνει όλες τις υποχρεώσεις που προβλέπονται από τη νομοθεσία η οποία εφαρμόζεται στους εργαζομένους του, και ιδίως την υποχρέωση καταβολής των εισφορών που προβλέπονται από την εν λόγω νομοθεσία, ως εάν να είχε την έδρα ή τον τόπο δραστηριοτήτων του στο αρμόδιο κράτος μέλος» και την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου «Ο εργοδότης που δεν έχει τόπο δραστηριοτήτων στο κράτος μέλος η νομοθεσία του οποίου είναι εφαρμοστέα, αφενός, και ο μισθωτός εργαζόμενος, αφετέρου, μπορούν να συμφωνούν ότι ο τελευταίος θα εκπληρώνει, για λογαριασμό του εργοδότη, τις υποχρεώσεις του εργοδότη όσον αφορά την καταβολή των εισφορών, με την επιφύλαξη των υφιστάμενων υποχρεώσεων του εργοδότη. Ο εργοδότης υποχρεούται να διαβιβάζει ειδοποίηση για αυτή τη συμφωνία στον αρμόδιο φορέα αυτού του κράτους μέλους»

 και σε συνδυασμό με την υπ’ αριθμό Γ99/1/320/29-10-2003 εγκύκλιο του ΙΚΑ «Διαδικασία απογραφής α) αλλοδαπής επιχείρησης, που δεν έχει εγκατάσταση στην Ελλάδα και β) φυσικών προσώπων που απασχολούν από κοινού προσωπικό, χωρίς να έχουν συστήσει Νομικό Πρόσωπο ή να αποτελούν κοινωνία», με την οποία ορίζεται ότι για την Απογραφή στο ΙΚΑ αλλοδαπής εταιρείας, λόγω απασχόλησης μισθωτού, που δεν έχει εγκατάσταση στην Ελλάδα πραγματοποιείται στην ασφαλιστική περιοχή που υπάγεται η κατοικία του εργαζόμενού της με απαραίτητη προϋπόθεση την κατάθεση επιστολής με την οποία θα γνωστοποιείται η συμφωνία εργοδότη και ασφαλισμένου, για ανάληψη από τον τελευταίο των εργοδοτικών υποχρεώσεων ως προς τη καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών, καθώς και τα πλήρη στοιχεία του ασφαλισμένου, εναντίον του οποίου θα στραφεί το ΙΚΑ για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων σε περίπτωση δημιουργίας ασφαλιστικής διαφοράς (η ίδια διαδικασία ακολουθείται για κάθε εργαζόμενο με ξεχωριστές Απογραφές, οι οποίες δεν σχετίζονται μεταξύ τους).

 Επομένως, υπόχρεος και υπόλογος προς την Ασφαλιστική και κατ’ επέκταση προς την Εργατική νομοθεσία είναι ο ίδιος ο μισθωτός.

Παρακράτηση φόρου

Περαιτέρω, εξετάζοντας το σχετικό ζήτημα από τη φορολογική σκοπιά, δεν προκύπτει υποχρέωση παρακράτησης φόρου στις αμοιβές Έλληνα μισθωτού όταν ο εργοδότης έχει την έδρα του στην αλλοδαπή και δεν έχει εγκατάσταση στην Ελλάδα.

Το ανωτέρω προκύπτει και από σχετικό έγγραφο της ΓΔΕΕ με αρ. πρωτ. ΔΕΑΦΑ 1054130 ΕΞ 2016/4-4-2016 «Υπαγωγή φορολογουμένου στις διατάξεις της περ. στ΄ της παρ.2 του άρθρου 12 του Ν 4172/2013, όταν ο βασικός εργοδότης είναι στην αλλοδαπή και στερείται ελληνικού Α.Φ.Μ.», με την οποία διευκρινίστηκαν τα εξής:

1. Στην περίπτωση εισοδήματος που προκύπτει βάσει σύμβασης με εργοδότη-επιχείρηση με φορολογική κατοικία -μόνιμη εγκατάσταση- στην αλλοδαπή, δεν προκύπτει υποχρέωση παρακράτησης φόρου κατά την καταβολή αμοιβών ούτε και αποστολής αρχείου βεβαιώσεων (ΠΟΛ 1051/19-2-2015), ανεξάρτητα εάν η παροχή των υπηρεσιών γίνεται στην ημεδαπή ή στην αλλοδαπή
2. Περαιτέρω, με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 59 του Ν 4172/2013 ορίζονται τα υπόχρεα σε παρακράτηση φόρου στην πηγή πρόσωπα, στα οποία δεν συμπεριλαμβάνονται επιχειρήσεις με έδρα στην αλλοδαπή
3. Επομένως, το εισόδημα που προέρχεται βάσει σύμβασης με εργοδότη-επιχείρηση με έδρα στην αλλοδαπή, παρά το γεγονός ότι είναι εισόδημα ημεδαπής, δεν υπάγεται στις διατάξεις του άρθρου 12 του Ν 4172/2013

Συμπερασματικά:

Αλλοδαπή εταιρεία μπορεί να μην έχει μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα για απασχόληση προσωπικού, οι δραστηριότητες του οποίου θα είναι βοηθητικού χαρακτήρα, δηλαδή δεν θα πραγματοποιεί ενέργειες και συναλλαγές που θα της αποφέρουν άμεσα ή έμμεσα έσοδα.

 Με τη σύναψη σχετικής σύμβασης μεταξύ εργοδότη αλλοδαπής και Έλληνα μισθωτού, ορίζονται οι σχετικοί όροι και υποχρεώσεις του μισθωτού ως προς τις Ασφαλιστικές  και Φορολογικές αρχές, φέροντας ο τελευταίος την πλήρη ευθύνη.

Το εισόδημα που προκύπτει από τη μισθωτή εργασία της συγκεκριμένης περίπτωσης αφορά εισόδημα αλλοδαπής προέλευσης που δικαίωμα φορολόγησης έχει η Ελλάδα.