Startups: Ποια τα στάδια χρηματοδότησής τους και γιατί είναι σημαντικά

Οι Startups είναι μια ιδιάζουσα περίπτωση επιχειρηματικότητας η οποία χαρακτηρίζεται από καινοτομία στο προϊόν ή και το επιχειρηματικό μοντέλο, την ταχύτατη ανάπτυξη, το υψηλό ρίσκο που φέρει αλλά και την μεγάλη ανάγκη χρηματοδότησης, είτε μιλάμε για μια εταιρεία 2 ατόμων είτε για μια Scaleup 200 ατόμων.

Μπορεί οι ιστορίες των πετυχημένων Startup founders να έχουν επιχειρηματικό και όχι μόνο ενδιαφέρον, αλλά σε κάθε τους ομιλία αποτυπώνουν συνήθως με γλαφυρότητα την ομολογουμένως δύσκολη περίοδο συγκέντρωσης κεφαλαίων, ειδικά σε περιόδους που είναι θέμα «ζωής ή θανάτου». Και αυτές οι περίοδοι είναι πολλές στην πορεία των Startups με το 90% των εταιρειών να σταματάνε τη λειτουργία τους μέσα στα πρώτα 2-3 χρόνια λειτουργίας με την βασική αιτία σύμφωνα με τις στατιστικές να είναι η έλλειψη χρημάτων.

Σε κάθε περίπτωση ο founder θα πρέπει να είναι πολύ καλά προετοιμασμένος για όλες τις φάσεις χρηματοδότησης και να προχωρά σε αυτή μόνο αν την έχει πραγματικά ανάγκη, π.χ. για να αναπτύξει ένα ανταγωνιστικό προϊόν ή για να κάνει την παγκόσμια επέκταση. Σε κάθε περίοδο χρηματοδότησης το αντάλλαγμα προς τον επενδυτή είναι συνήθως μετοχικό μερίδιο και αυτό θα πρέπει να γίνεται με φειδώ και πάντα θα πρέπει να υπάρχει κάποια σχετική συμβουλή από ειδικούς.

Υπάρχουν συγκεκριμένα στάδια χρηματοδότησης για κάθε περίοδο της Startup: Bootstrapping, Pre-Seed (Πριν τη χρηματοδότηση σποράς), Seed (χρηματοδότηση σποράς), Α’ Γύρος, Β’ Γύρος, Γ’-Δ’-Ε’ Γύροι και IPO (Exit).

Bootstrapping

Σε αυτή τη περίπτωση η Startup λειτουργεί στα πρώτα της βήματα με κεφάλαια από τους λεγόμενους Friends-Family-Fools (FFF) αλλά και με χρήματα των ιδρυτών της. Αν μάλιστα είναι από τις «τυχερές» ή τις ικανές που έχουν καταφέρει να έχουν έσοδα, σε μια τόσο αρχική περίοδο, τότε οι προοπτικές της είναι σαφώς καλές, μια και έχει το περιθώριο να προετοιμαστεί καλύτερα, τόσο σε επίπεδο προϊόντων όσο και για μια χρηματοδότηση με καλούς όρους.
Συνήθως η Startup βγαίνει από την «αόρατη» περίοδο Bootstrapping όταν προχωρά σε κάποια χρηματοδότηση επόμενου σταδίου ή έχει να ανακοινώσει κάποια καλά επιχειρηματικά αποτελέσματα.

Χρηματοδότηση Pre-Seed (Πριν τη Σπορά)

Πολλοί είναι αυτοί που συγκαταλέγουν το Bootstrapping σε αυτή τη περίοδο χρηματοδότησης μια και εκτός των προαναφερόμενων πηγών κεφαλαίων μπορεί να περιλαμβάνονται και Angel Investors – Ιδιώτες επενδυτές και ενδεχομένως διάφορα προγράμματα υποστήριξης Startups στα πρώτα τους βήματα (Incubators – Accelerators) αλλά και micro-VCs.
Σε αυτό το στάδιο χρηματοδότησης συνήθως οι επενδυτές δεν θα ζητήσουν αντάλλαγμα μετοχικό κεφάλαιο και αυτό το στάδιο μπορεί να διαρκέσει για μεγάλο σχετικά χρονικό διάστημα μια και αυτό εξαρτάται από τη φύση της Startup, τα αναγκαία κεφάλαια αλλά και την ανάπτυξη του επιχειρηματικού μοντέλου.

Πρόκειται για μια περίοδο όπου οι επιχειρηματίες τείνουν να αξιολογούν τη βιωσιμότητα της ιδέας τους, να αναπτύσσουν το MVP τους και να πραγματοποιούν δοκιμές στην αγορά ενώ αναζητούν καθοδήγηση από ιδρυτές που έχουν βρεθεί στην ίδια θέση και έχουν περάσει μια παρόμοια εμπειρία.

Επίσης, είναι πολύ σημαντικό σε αυτό το στάδιο οι επιχειρηματίες να επεξεργαστούν τυχόν απαραίτητες συμφωνίες εταιρικής σχέσης, πνευματικά δικαιώματα ή άλλα νομικά και λογιστικά ζητήματα μια και αν αυτά γίνουν αργότερα, μπορεί να μετατραπούν σε «ακριβά» και ακόμη και σε ανυπέρβλητα εμπόδια. Επίσης, θα πρέπει να έχετε υπόψη σας ότι κανένας επενδυτής δεν θα παρέχει κεφάλαια σε μια Startup που έχει νομικά ζητήματα πριν από την έναρξή τους.

Δείτε το σχετικό μας άρθρο που αναφερόμαστε σε πολλά από αυτά τα ζητήματα.

Χρηματοδότηση Seed (Σποράς)

Μπορείτε να θεωρήσετε το στάδιο χρηματοδότησης Seed ως αναλογία της φύτευσης ενός δέντρου. Στην ιδανική περίπτωση, η αρχική χρηματοδότηση είναι ο «σπόρος» που επιτρέπει σε κάθε Startup να ανθίσει. Όταν παρέχετε το κατάλληλο νερό, δηλαδή μια επιτυχημένη επιχειρηματική στρατηγική, παράλληλα με την αφοσίωση του επιχειρηματία, η Startup τελικά θα μπορέσει θεωρητικά να εξελιχθεί σε «δέντρο».
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία από τις Η.Π.Α. το 29% των νεοσύστατων επιχειρήσεων αποτυγχάνουν επειδή εξαντλούν το κεφάλαιο που συγκέντρωσαν σε αυτή τη περίοδο, γεγονός που καθιστά τη χρηματοδότηση σποράς εξαιρετικά κρίσιμη για την έναρξη αλλά και την λειτουργία της επιχείρησης.
Η χρηματοδότηση Seed επιτρέπει σε μια εκκίνηση να χρηματοδοτήσει το κόστος της κυκλοφορίας του προϊόντος, να προσελκύσει πελάτες μέσω μάρκετινγκ, να ξεκινήσει σημαντικές προσλήψεις και να πραγματοποιήσει περαιτέρω έρευνα αγοράς για την ανάπτυξη προϊόντων που ταιριάζουν καλύτερα στην αγορά.

Σε αυτό στάδιο χρηματοδότησης συνήθως συγκεντρώνονται 50.000 έως 500.000 ευρώ στην Ελλάδα, με τα νούμερα αυτά να φτάνουν και τα 3 – 5 εκατ. Ευρώ σε πιο αναπτυγμένες αγορές, όπως οι Η.Π.Α, με τα χρήματα να προέρχονται από ιδιώτες επενδυτές αλλά και κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών (VCs) που ειδικεύονται σε Startups αρχικού σταδίου.

Χρηματοδότηση Α’ Γύρου

Μέχρι την στιγμή που η Startup θα ξεκινήσει την διαδικασία χρηματοδότησης Α’ Γύρου (ή Σειράς Α) η εταιρεία θα πρέπει να έχει ένα αναπτυγμένο προϊόν και μια πελατειακή βάση με συνεπή ροή εσόδων. Επίσης συνήθως θα πρέπει να είναι κερδοφόρα και έχει φτάσει τουλάχιστον στο λεγόμενο νεκρό σημείο (break-even point). Αυτή είναι μια ιδανική ευκαιρία που επιτρέπει στις νεοσύστατες επιχειρήσεις να επεκταθούν σε νέες αγορές έτσι ώστε να κάνουν το Scaleup.

Αυτό είναι το στάδιο όπου θα πρέπει να αρχίσετε να μαθαίνετε πώς λειτουργεί η συγκέντρωση χρημάτων και να αρχίσετε να κάνετε επαφές ιδιώτες επενδυτές και φυσικά VCs. Σύμφωνα με τους ειδικούς του χώρου θα πρέπει να ακολουθήσετε τον κανόνα 30-10-2. Με αυτόν τον κανόνα θα πρέπει να βρείτε 30 επενδυτές που είναι πρόθυμοι να σας ακούσουν, 10 από αυτούς τους επενδυτές μπορεί να δείξουν ενδιαφέρον για την πρότασή σας, και τελικά 2 ενδεχομένως θα σας μεταβιβάσουν κεφάλαια. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να είστε και ψυχικά προετοιμασμένοι για πολλά «Όχι».

Σε γενικές γραμμές οι επενδυτές σε αυτή τη φάση δεν αναζητούν «μεγάλες ιδέες», αντίθετα, αναζητούν δυνατές ομάδες με σταθερή επιχειρηματική στρατηγική που μπορούν να μετατρέψουν τη μεγάλη τους ιδέα σε έναν επιτυχημένο οργανισμό που κερδίζει χρήματα, επιτρέποντας στους επενδυτές να αποκομίσουν τα οφέλη της επένδυσής τους.

Σε αυτό στάδιο χρηματοδότησης συνήθως συγκεντρώνονται 10 έως 30 εκατομμύρια ευρώ, με το νούμερα να είναι χαμηλότερα σε όχι και τόσο ανεπτυγμένες αγορές, ενώ μπορούν να συμμετάσχουν και πάνω από ένα VC, με ένα τουλάχιστον να ηγείται της επένδυσης.

Χρηματοδότηση B’ Γύρου

Οι νεοφυείς επιχειρήσεις που έχουν περάσει από τα προηγούμενα στάδια χρηματοδότησης θεωρητικά έχουν αναπτύξει μια σημαντική βάση χρηστών παράλληλα με μια σταθερή ροή εσόδων. Έχουν αποδείξει στους επενδυτές τους ότι μπορούν να επιτύχουν αποτελέσματα σε μεγαλύτερη κλίμακα.

Οι επενδυτές βοηθούν τις επιχειρήσεις σε αυτό το στάδιο να διευρύνουν τους ορίζοντές τους χρηματοδοτώντας τις δραστηριότητες προσέγγισης της αγοράς τους, αυξάνοντας το μερίδιο αγοράς, σχηματίζοντας επιχειρησιακές ομάδες όπως το μάρκετινγκ, η επιχειρηματική ανάπτυξη αλλά και η λεγόμενη «επιτυχία των πελατών». Το στάδιο χρηματοδότησης Σειράς Β επιτρέπει στις νεοσύστατες επιχειρήσεις να αναπτυχθούν έτσι ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις διάφορες απαιτήσεις των πελατών τους και επίσης να ανταγωνιστούν σε δύσκολες αγορές όσον αφορά τον ανταγωνισμό.

Το στάδιο χρηματοδότησης Β’ Γύρου (Σειράς Β) μπορεί να φαίνεται παρόμοιο με το προηγούμενο στάδιο χρηματοδότησης, όσον αφορά τις διαδικασίες και τους βασικούς παίκτες, ωστόσο, η χρηματοδότηση Β’ Γύρου συχνά καθοδηγείται από τον επενδυτή που ηγήθηκε της χρηματοδότης Α’ Γύρου και στην ουσία σας βοηθά να προσελκύσετε και άλλους επενδυτές.

Σε αυτό στάδιο χρηματοδότησης συνήθως συγκεντρώνονται ποσά άνω των 30 εκατομμύριων ευρώ, με το νούμερα να είναι χαμηλότερα σε όχι και τόσο ανεπτυγμένες αγορές όπως προαναφέραμε, ενώ μπορούν να συμμετάσχουν και πάνω από ένα VC, με ένα ή περισσότερα VC να ηγούνται της επένδυσης.

Χρηματοδότηση Γ’ Γύρου

Οι Startups που φτάνουν στο στάδιο χρηματοδότησης Γ’ Γύρου (Σειράς C) θα πρέπει να βρίσκονται σε φάση έντονης ανάπτυξης – Scaleup. Αυτές οι νεοσύστατες επιχειρήσεις αναζητούν περισσότερη χρηματοδότηση που θα μπορούσε να τους βοηθήσει να δημιουργήσουν νέα προϊόντα, να προσεγγίσουν νέες αγορές, ακόμη και να προχωρήσουν σε εξαγορές άλλων Startups, στον ίδιο τομέα.

Σε αυτό το επίπεδο το γενικό προφίλ ρίσκου της εταιρείας είναι σαφώς μικρό, μια και αυτές είναι καλά εδραιωμένες, διαθέτουν ισχυρή πελατειακή βάση, έχουν αποκτήσει σταθερές ροές εσόδων παράλληλα με αποδεδειγμένο ιστορικό ανάπτυξής και επιζητούν να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους σε παγκόσμια κλίμακα.
Παράλληλα, προσελκύονται μεγαλύτεροι επενδυτές όπως για παράδειγμα αμοιβαία κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου, επενδυτικές τράπεζες, εταιρείες ιδιωτικών κεφαλαίων (PE).

Επίσης, σε αυτό στάδιο χρηματοδότησης συνήθως συγκεντρώνονται ποσά άνω των 100 εκατομμύριων ευρώ, με το νούμερα να είναι χαμηλότερα σε όχι και τόσο ανεπτυγμένες αγορές όπως προαναφέραμε, ενώ μπορούν να συμμετάσχουν και πάνω από ένα VC, με ένα ή περισσότερα VC να ηγούνται της επένδυσης.
Σε αυτά τα επίπεδα χρηματοδότησης είναι πολύ πιθανό η εταιρεία να έχει αξία άνω του 1 δις δολαρίων κάτι που τη μετατρέπει σε μονόκερο!

Χρηματοδότηση Δ’ Γύρου και πέρα από αυτόν

Το στάδιο χρηματοδότησης Δ’ Γύρου επιτρέπει στους επιχειρηματίες να συγκεντρώνουν κεφάλαια για μια ειδική κατάσταση, όπως για παράδειγμα μια συγχώνευση ή μια ακόμα πιο μεγάλη εξαγορά. Φυσικά δεν απευθύνεται σε όλες τις περιπτώσεις και δεν πρόκειται για κάτι το σύνηθες.
Σε αυτό στάδιο χρηματοδότησης συνήθως συγκεντρώνονται ποσά άνω των 300 εκατομμύριων ευρώ,

Αρχική Δημόσια Προσφορά (IPO)

Η IPO είναι η διαδικασία προσφοράς εταιρικών μετοχών στο ευρύ κοινό για πρώτη φορά μέσω της εγγραφής σε κάποιο χρηματιστήριο αξιών.

Οι καθιερωμένες πλέον νεοσύστατες επιχειρήσεις που χρειάζονται χρηματοδότηση συχνά χρησιμοποιούν αυτή τη διαδικασία για να δημιουργήσουν κεφάλαια, ενώ παράλληλα οι ιδρυτές τους ή οι μεγαλο-επενδυτές χρησιμοποιούν την IPO για να επιτρέψουν στους ιδιοκτήτες νεοσύστατων επιχειρήσεων να εγκαταλείψουν μέρος ή το σύνολο της ιδιοκτησίας τους πουλώντας μετοχές στο ευρύ κοινό.

Πρόκειται για μια πολύπλοκη διαδικασία οι οποία υλοποιείται από εσωτερικές και εξωτερικές ομάδες δικηγόρων, ορκωτών λογιστών, εμπειρογνωμόνων κ.α. Αλλά από την άλλη μπορεί να προσελκύσει μεγάλα κεφάλαια ακόμα και από θεσμικούς επενδυτές όπως για παράδειγμα ασφαλιστικά ή συνταξιοδοτικά κεφάλαια.