Κληρονομιαία Ακίνητα σε Καθεστώς Απαλλοτρίωσης: Τι Ισχύει για τη Φορολόγηση και την Αναβολή της

Τα κληρονομιαία ακίνητα που βρίσκονται υπό καθεστώς απαλλοτρίωσης ή ρυμοτόμησης αποτελούν ένα περίπλοκο ζήτημα στη φορολογία κληρονομιάς, ιδιαίτερα όταν ανακύπτουν διαφορές ως προς τον προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας και της κατάλληλης χρονικής στιγμής φορολόγησης. Βασιζόμενοι σε συγκεκριμένα νομικά πλαίσια όπως ο Κώδικας Φορολογίας Κληρονομιών (ν. 2961/2001) και ο Κώδικας Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (Κ.Β.Π.Ν.), οι κληρονόμοι ακινήτων σε καθεστώς απαλλοτρίωσης μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στον ακριβή υπολογισμό της αξίας τους και, κατ’ επέκταση, του φόρου που οφείλουν.

Τι είναι τα κληρονομιαία ακίνητα σε καθεστώς απαλλοτρίωσης ή ρυμοτόμησης

Ακίνητα που έχουν ενταχθεί σε καθεστώς απαλλοτρίωσης ή ρυμοτόμησης είναι εκείνα που η πολιτεία έχει αποφασίσει να δεσμεύσει ή να ρυμοτομήσει για δημόσιο συμφέρον, όπως για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων, πάρκων, δρόμων κλπ. Στις περιπτώσεις αυτές, οι ιδιοκτήτες έχουν δικαίωμα αποζημίωσης για το τμήμα ή το σύνολο της απαλλοτριωθείσας ιδιοκτησίας τους. Ωστόσο, αυτό μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο φορολόγησης του ακινήτου, ειδικά αν πρόκειται για κληρονομιαία ακίνητα.

Νομικό πλαίσιο

Σύμφωνα με τα άρθρα 6 παρ. 1 και 7 περ. ι του ν. 2961/2001 (ΚΦΚ), η φορολόγηση των κληρονομιαίων ακινήτων που βρίσκονται υπό καθεστώς απαλλοτρίωσης ή ρυμοτόμησης αναβάλλεται μέχρι την καταβολή της αποζημίωσης ή την πιθανή άρση της απαλλοτρίωσης. Το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει επιληφθεί αρκετές φορές σε ζητήματα που αφορούν τέτοιες περιπτώσεις, με πρόσφατη την απόφαση 994/2024 του Β΄ Τμήματος, η οποία επιβεβαίωσε ότι ο χρόνος φορολόγησης για αυτά τα ακίνητα μπορεί να αναβληθεί μέχρι να αποσαφηνιστούν πλήρως οι διαδικασίες απαλλοτρίωσης.

Κρίσιμα σημεία από την απόφαση 994/2024

Στην υπόθεση αυτή, το ακίνητο που κληρονόμησε η ενδιαφερόμενη, μέρος του οποίου ήταν υπό ρυμοτόμηση, προκάλεσε διαφωνίες ως προς την αξία του για φορολογικούς σκοπούς. Το δικαστήριο έκρινε ότι η αξία του τμήματος που ρυμοτομείται δεν πρέπει να περιλαμβάνεται στην έκταση που λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό του φόρου κληρονομιάς, καθώς η ρυμοτομία οδηγεί σε αναβολή της φορολόγησης μέχρι να καταβληθεί αποζημίωση ή να αρθεί η απαλλοτρίωση.

Αυτό το σημείο είναι εξαιρετικά σημαντικό, διότι σε πολλές περιπτώσεις κληρονομιάς ακινήτων, ειδικά σε περιοχές υπό πολεοδομικό σχεδιασμό, οι κληρονόμοι μπορεί να επιβαρυνθούν φορολογικά για ακίνητα που στην πραγματικότητα βρίσκονται σε καθεστώς αδράνειας ή σε διαδικασία απαλλοτρίωσης.

Η σημασία για τους ιδιοκτήτες ακινήτων

Η απόφαση αυτή δείχνει ότι οι ιδιοκτήτες κληρονομιαίων ακινήτων που βρίσκονται σε καθεστώς απαλλοτρίωσης ή ρυμοτόμησης πρέπει να εξετάσουν προσεκτικά τα δικαιώματά τους και να διασφαλίσουν ότι δεν θα φορολογηθούν για ακίνητα που δεν είναι άμεσα διαθέσιμα για χρήση ή πώληση λόγω των περιορισμών που επιβάλλονται από το κράτος.

Με λίγα λόγια

Η απόφαση 994/2024 του Συμβουλίου της Επικρατείας αναδεικνύει την ανάγκη για λεπτομερή ανάλυση και προσεκτικό σχεδιασμό στη φορολόγηση κληρονομιαίων ακινήτων υπό απαλλοτρίωση. Οι κληρονόμοι πρέπει να ενημερώνονται για τις νομικές τους υποχρεώσεις και δικαιώματα, ενώ σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να αναβληθεί η φορολόγηση έως ότου ολοκληρωθούν οι απαλλοτριώσεις ή οι αποζημιώσεις. Αυτό αποτελεί κρίσιμο βήμα για την αποφυγή αδικιών και υπερβολικών φορολογικών επιβαρύνσεων.