Φορολογική μεταχείριση κερδών ομόρρυθμης εταιρείας μετά τον θάνατο εταίρου

Οι κληρονόμοι και όχι ο θανών εταίρος έχουν την υποχρέωση δήλωσης των μερισμάτων

Το νομικό πλαίσιο για τη φορολόγηση κερδών μετά από θάνατο εταίρου

Ένα σημαντικό ζήτημα που απασχολεί συχνά τον επιχειρηματικό κόσμο είναι η φορολογική μεταχείριση των κερδών από συμμετοχή σε ομόρρυθμη εταιρεία με απλογραφικά βιβλία, μετά τον θάνατο εταίρου. Το θέμα αυτό έχει διευκρινιστεί με πρόσφατες αποφάσεις της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ).

Κρίσιμα νομικά ζητήματα

Ο χρόνος απόκτησης του εισοδήματος

Σύμφωνα με την ΠΟΛ.1223/2015, για τα νομικά πρόσωπα που τηρούν απλογραφικά βιβλία, ως χρόνος απόκτησης του δικαιώματος είσπραξης του συνόλου των κερδών θεωρείται η ημερομηνία στην οποία έκλεισε η διαχείριση, συνήθως η 31η Δεκεμβρίου του εκάστοτε φορολογικού έτους.

Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και αν ένας εταίρος έχει αποβιώσει κατά τη διάρκεια του έτους, η φορολογική υποχρέωση για τα κέρδη της εταιρείας προσδιορίζεται κατά το κλείσιμο της διαχείρισης.

Η υπεισέλευση των κληρονόμων στα δικαιώματα του θανόντος

Σύμφωνα με το άρθρο 265 του ν. 4072/2012 σχετικά με τους κληρονόμους θανόντος εταίρου ορίζεται:

“Σε περίπτωση συνέχισης της εταιρείας με τους κληρονόμους θανόντος εταίρου κάθε κληρονόμος μπορεί να εξαρτήσει την παραμονή του στην εταιρεία από το αν θα λάβει τη θέση ετερόρρυθμου εταίρου.”

Επιπλέον, σύμφωνα με την ίδια νομοθεσία, εάν το καταστατικό της εταιρείας προβλέπει ότι η εταιρεία δεν λύεται με τον θάνατο εταίρου, οι κληρονόμοι υπεισέρχονται αυτοδίκαια στα δικαιώματα και στις υποχρεώσεις του αποβιώσαντος.

Ποιος φορολογείται για τα κέρδη;

Με βάση το παραπάνω νομικό πλαίσιο, προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα:

1. Χρόνος απόκτησης εισοδήματος: Για εταιρείες με απλογραφικά βιβλία, ο χρόνος απόκτησης των κερδών είναι η ημερομηνία κλεισίματος της διαχείρισης.
2. Υπόχρεοι δήλωσης: Εάν ο εταίρος έχει αποβιώσει πριν το κλείσιμο της διαχείρισης και το καταστατικό προβλέπει τη συνέχιση της εταιρείας, υπόχρεοι δήλωσης των κερδών είναι οι κληρονόμοι του και όχι ο θανών.
3. Κατανομή κερδών: Τα κέρδη κατανέμονται στους κληρονόμους σύμφωνα με τις κληρονομικές μερίδες τους.

Φορολογικές επιπτώσεις για τους κληρονόμους

Η αναγνώριση των κληρονόμων ως δικαιούχων των διανεμηθέντων κερδών έχει σημαντικές φορολογικές επιπτώσεις:

1. Κλιμάκωση φορολογικών συντελεστών: Επειδή τα κέρδη κατανέμονται σε περισσότερα φυσικά πρόσωπα, ενδέχεται να φορολογηθούν με χαμηλότερους συντελεστές λόγω της προοδευτικής κλίμακας φορολόγησης.
2. Ειδική εισφορά αλληλεγγύης: Και σε αυτή την περίπτωση, η κατανομή μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλότερη συνολική επιβάρυνση.
3. Ατομική ευθύνη για υποβολή δήλωσης: Κάθε κληρονόμος έχει την υποχρέωση να δηλώσει το μέρος των κερδών που του αναλογεί στη δική του φορολογική δήλωση.

Σημεία προσοχής για τους επαγγελματίες

Οι λογιστές και φοροτεχνικοί θα πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στα εξής:

1. Καταστατικές προβλέψεις: Είναι κρίσιμο να ελέγχεται το καταστατικό της εταιρείας για τις προβλέψεις περί συνέχισης ή λύσης της εταιρείας μετά τον θάνατο εταίρου.
2. Χρόνος θανάτου: Ο ακριβής χρόνος του θανάτου σε σχέση με το κλείσιμο της διαχείρισης είναι καθοριστικός για τον προσδιορισμό των φορολογικών υποχρεώσεων.
3. Βεβαιώσεις διανομής κερδών: Οι εταιρείες θα πρέπει να εκδίδουν τις βεβαιώσεις διανομής κερδών στο όνομα των πραγματικών δικαιούχων, δηλαδή των κληρονόμων και όχι του θανόντος.

Επίλογος

Η σωστή φορολογική αντιμετώπιση των κερδών ομόρρυθμης εταιρείας μετά τον θάνατο εταίρου απαιτεί προσεκτική μελέτη του νομικού πλαισίου και των ειδικών συνθηκών κάθε περίπτωσης. Η έγκαιρη και ορθή αντιμετώπιση του ζητήματος μπορεί να εξοικονομήσει σημαντικά ποσά φόρου για τους κληρονόμους και να αποτρέψει αχρείαστες διενέξεις με τη φορολογική διοίκηση.