Αφανής Εταιρεία: Χαρακτηριστικά, Σύσταση & Φορολογία

Η αφανής εταιρεία αποτελεί μία ιδιαίτερη εταιρική μορφή που αφενός επιτρέπει τη συμμετοχή ενδιαφερομένων σε ένα επιχειρηματικό οικοδόμημα, αφετέρου εγγυάται μεγαλύτερη ελευθερία και ευελιξία για αυτούς σε σχέση με άλλες μορφές.

Για να κατανοήσουμε πώς συμβαίνει αυτό, στο σημερινό άρθρο θα μιλήσουμε για το

Τι είναι η αφανής εταιρεία;
Ποια τα χαρακτηριστικά του αφανούς εταίρου;
Πώς συστήνεται η αφανής εταιρεία;
Πώς φορολογείται η αφανής εταιρεία;
Γιατί να επιλέξετε την αφανή εταιρεία;

Ας ξεκινήσουμε με τον ορισμό.

Τι Είναι η Αφανής Εταιρεία;

Αφανής εταιρεία είναι η προσωπική εταιρεία χωρίς νομική προσωπικότητα, της οποίας η ύπαρξη δεν κοινοποιείται στις εξωτερικές συναλλαγές.

Η αφανής εταιρεία προκύπτει από την αντίστοιχη σύμβαση αφανούς εταιρείας. Κατά τη σύμβαση αυτή, ο ένας εταίρος συμφωνεί να διενεργεί στο όνομά του εμπορικές πράξεις ή εμπορική επιχείρηση, αλλά και να παραχωρεί στον άλλο εταίρο δικαίωμα συμμετοχής στα αποτελέσματα αυτών, με σκοπό το κοινό συμφέρον των εταίρων.

Δηλαδή, ως συναλλασσόμενος εμφανίζεται εξωτερικά μόνο πρώτος και όχι ο δεύτερος, ανεξαρτήτως της συμμετοχής του ή στις εμπορικές ενέργειες.

Έτσι, μεταξύ τους δημιουργείται αφανής εταιρεία, στην οποία ο μεν πρώτος αποτελεί τον εμφανή εταίρο και ο δε δεύτερος τον αφανή εταίρο.

Λόγω του ότι ο ρόλος του αφανούς εταίρου διαφέρει σημαντικά από το ρόλο των εταίρων που έχουμε δει σε άλλα είδη εταιρειών, αξίζει να δούμε ειδικότερα τα χαρακτηριστικά του.

Ποια Είναι τα Χαρακτηριστικά του Αφανούς Εταίρου;

Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, λοιπόν, του αφανούς εταίρου θα τα αναλύσουμε ως προς τους εξής παράγοντες:

Χαρακτηριστικό #1: Εισφορές

Όπως συμβαίνει και στις άλλες μορφές εταιρειών (π.χ. ΙΚΕ, ΟΕ ή ΕΕ), και εδώ οι εμφανείς και αφανείς εταίροι καταβάλλουν τις εισφορές που έχουν συμφωνήσει.

Η διαφορά εδώ είναι ότι οι αφανείς εταίροι καταβάλλουν τις εισφορές απευθείας στους εμφανείς εταίρους. Αυτές είτε μεταβιβάζονται συνολικά ή εν μέρει στους εμφανείς είτε παραχωρούνται κατά τη χρήση.

Χαρακτηριστικό #2: Συμμετοχή στα κέρδη και τις ζημίες

Ο αφανής εταίρος συμμετέχει στα κέρδη και τις ζημίες στο ποσοστό ή ποσό που έχει συμφωνηθεί με την εταιρική σύμβαση.

Ωστόσο, εάν δεν υπάρχει τέτοια συμφωνία, ο αφανής εταίρος και ο εμφανής εταίρος συμμετέχουν στα κερδη και τις ζημίες κατ’ ίσα μέρη.

Ειδικά ως προς τις ζημίες, μπορεί να συμφωνηθεί ότι ο αφανής εταίρος θα συμμετέχει σε αυτές μόνο έως την αξία της εισφοράς του.

Χαρακτηριστικό #3: Διαχείριση εταιρείας

Συνεχίζοντας, ο αφανής εταίρος δε λαμβάνει μέρος στη διαχείριση της αφανούς εταιρείας.

Αντιθέτως, τη διαχείριση αναλαμβάνουν μόνο εμφανείς εταίροι, οι οποίοι και λαμβάνουν αποκλειστικά τα αποκτώμενα από αυτή έσοδα.

Χαρακτηριστικό #4: Υποχρεώσεις και δικαιώματα τρίτων

Τέλος, το καθεστώς “αφάνειας” του αφανούς εταίρου εύλογα έχει ως αποτέλεσμα του και την απουσία τους στις σχέσεις με τους τρίτους που συναλλάσσονται με την αφανή εταιρεία.

Έτσι, οι τρίτοι αποκτούν υποχρεώσεις και δικαιώματα μόνο έναντι του εμφανούς εταίρου και όχι του αφανούς.

Ωστόσο, οι ιδιαιτερότητες της αφανούς εταιρείας δεν σταματούν στο ρόλο του αφανούς εταίρου. Εξίσου ξεχωριστός είναι και ο τρόπος με τον οποίο συστήνεται η αφανής εταιρεία, όπως επίσης και ο τρόπος με τον οποίο φορολογείται.

Πώς Συστήνεται η Αφανής Εταιρεία;

Όπως ορίζεται στο νόμο 4072/2012 (άρθρο 285) η αφανής εταιρεία ούτε νομική προσωπικότητα έχει ούτε καταχωρίζεται στο ΓΕΜΗ, όπως για παράδειγμα οι ΑΕ, ΙΚΕ ή ΕΠΕ.

Και θα αναρωτηθεί κανείς: τότε, πώς γίνεται η σύσταση μιας αφανούς εταιρείας;

Όπως αναφέραμε και στην αρχή, η αφανής εταιρεία συστήνεται με απλώς και μόνο τη σύναψη σύμβασης αφανούς εταιρείας. Η σύμβαση αυτή μπορεί να είναι γραπτή ή προφορική.

Η γραπτή σύμβαση εξυπηρετεί το σκοπό ότι σε περίπτωση που προκύψουν διαφωνίες μεταξύ τον εταίρων μπορεί να σταθεί ως αποδεικτικό έγγραφο του τι είχε πράγματι συμφωνηθεί.

Επίσης, σύμφωνα με τη νομολογία των δικαστηρίων η γραπτή σύμβαση απαιτείται, όταν οι εταίροι επιθυμούν να παρεκκλίνουν από τα όσα ορίζονται στο νόμο για τις αφανείς εταιρείες. Ειδάλλως, όταν προκύψει η διαφωνία μεταξύ των εταίρων και οδηγηθούν στα δικαστήρια, θα εφαρμοστούν οι όροι του νόμου.

Έχοντας κατανοήσει τα παραπάνω, λοιπόν, ας προχωρήσουμε στην επόμενη ιδιαιτερότητα: τη φορολόγηση της αφανούς εταιρείας.

Πώς Φορολογείται η Αφανής Εταιρεία;

Καταρχάς, ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος συγκαταλέγει την αφανή εταιρεία στις οντότητες για τις οποίες εφαρμόζεται η φορολογία νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων.

Θα μπορούσε να συμπεράνει κανείς, δηλαδή, ότι μία αφανής εταιρεία ακολουθεί τη φορολογία επιχειρήσεων.

Τα πράγματα, όμως, δεν έχουν έτσι.

Με σχετική εγκύκλιο της ΑΑΔΕ του 2022, ορίζεται ότι δεν είναι δυνατή η υποβολή φορολογικής δήλωσης εισοδήματος από την αφανή εταιρεία ως τέτοια, εφόσον η ύπαρξή της δεν προβάλλεται στις σχέσεις με τρίτους, συμπεριλαμβανομένων των φορολογικών αρχών.

Έτσι, τα έσοδα των αφανών εταιρειών φορολογούνται στο πρόσωπο του εμφανούς εταίρου με οποιονδήποτε τρόπο επιλέξει αυτός να τα δηλώσει, π.χ. έσοδα από ατομική επιχείρηση, εταιρικά έσοδα, κ.ο.κ.

Προσοχή: Εάν πραγματοποιηθεί έλεγχος από τις φορολογικές αρχές και διαπιστωθεί η ύπαρξη αφανούς εταιρείας με απόκρυψη φορολογητέων εσόδων ή αντικειμένων, εκδίδεται νέα πράξη διορθωτικού προσδιορισμού φόρου (εκκαθαριστικό σημείωμα). Στη νέα πράξη, η αφανής εταιρεία θα φορολογηθεί ως νομική οντότητα και θα εφαρμοστεί ο συντελεστής 22% που εφαρμόζεται και για τις λοιπές νομικές οντότητες ή πρόσωπα.

Κλείνοντας και με αυτό το κομμάτι, θα έλεγε κανείς πως καλύψαμε τα βασικά χαρακτηριστικά της αφανούς εταιρείας. Αυτό που δεν απαντήσαμε, όμως, είναι γιατί να επιλέξει κανείς την αφανή εταιρεία.

Γιατί να Επιλέξετε την Αφανή Εταιρεία;

Αν και θα μπορούσαμε να αναφέρουμε αρκετούς λόγους, ας δούμε ενδεικτικά ορισμένους από αυτούς.

Λόγος #1: Ευκολία σύστασης

Πρώτο κίνητρο για κάθε ενδιαφερόμενο αποτελεί η ευκολία σύστασης της αφανούς εταιρείας.

Σε αντίθεση με τη διαδικασία σύστασης άλλων εταιριών, η σύσταση της αφανούς εταιρείας δεν απαιτεί ειδικές διατυπώσεις, καταχωρίσεις, δημοσιότητα και υποβολή δικαιολογητικών. Έτσι, η λειτουργία της εκκινεί άμεσα και άκοπα.

Λόγος #2: Φορολογικές διευκολύνσεις

Παράλληλα, η επιλογή της αφανούς εταιρείας ίσως φέρει και ορισμένες φορολογικές διευκολύνσεις για τα μέλη αυτής.

Ειδικότερα, εάν προβλέπεται ότι η εταιρεία δεν πρόκειται να λαμβάνει μεγάλο ποσοστό κερδών, οι εταίροι μπορούν να αποφασίσουν να δηλώνουν τα έσοδά της ως έσοδα από ατομική επιχείρηση του εμφανούς εταίρου, ώστε να επωφεληθούν από τους κλιμακωτούς συντελεστές (φορολογικός συντελεστής 9% για έσοδα έως 10.000 ευρώ).

Ακόμη, όμως, και αν προβλέπεται να αποκτούν αυξημένα έσοδα, τα μέλη μπορούν να καταλογίζουν τα έσοδα αυτά σε άλλο νομικό πρόσωπο στο οποίο συμμετέχει ο εμφανής εταίρος, ώστε να φορολογούνται σταθερά με συντελεστή 22%. Στην περίπτωση αυτή μάλιστα, δε θα χρειάζεται το άνοιγμα νέων βιβλίων, με αποτέλεσμα να προκύπτει άλλη μία διαδικαστική διευκόλυνση.

Λόγος #3: Εξωτερικές συναλλαγές

Τέλος, το σημαντικότερο πλεονέκτημα της αφανούς εταιρείας ίσως είναι ότι επιτρέπει την “απουσία” του αφανούς εταίρου στις εξωτερικές συναλλαγές.

Αυτό αποδεικνύεται ιδιαίτερα χρήσιμο, όταν ο αφανής εταίρος δεν μπορεί να εμφανίζεται επισήμως ως εταίρος είτε λόγω επαγγελματικού ασυμβίβαστου είτε λόγω στρατηγικής, αλλά η συνεισφορά του είναι σημαντική για λόγους χρηματοδότησης, συμβουλευτικής ή άλλους.

Παρά τα παραπάνω κίνητρα, βέβαια, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι το μοντέλο της αφανούς εταιρείας δεν καλύπτει τις ανάγκες ενός νέου επιχειρηματία που ενδιαφέρεται να μπει στην αγορά με ξεχωριστή “εταιρική παρουσία”.

Αυτό συμβαίνει, όταν ο τυχόν επιχειρηματίας δε συμμετέχει σε άλλη εταιρεία για να μπορεί να εξαρτήσει τα έσοδα της αφανούς από αυτή ή δεν επιθυμεί να καταλογίσει τα έσοδα στο όνομά του ως έσοδα ατομικής επιχείρησης.

Παράλληλα, η ξεχωριστή νομική προσωπικότητα άλλων ειδών εταιρείας επιτρέπει την επίσημη σύναψη συμφωνιών χρηματοδότησης, π.χ. με angel investors, άλλους επενδυτές ή μέσω προγραμμάτων ΕΣΠΑ.

Η τελική επιλογή, λοιπόν, εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τους στόχους κάθε ενδιαφερόμενου.

Εάν, όμως, επιθυμείτε καθοδήγηση ως προς το πώς να εκτιμήσετε τους επιχειρηματικούς σας στόχους και ποιο μοντέλο να επιλέξετε – της αφανούς εταιρείας ή άλλης εταιρικής μορφής – δεν έχετε παρά να επικοινωνήσετε μαζί μας, ώστε να σας παρέχουμε πλήρη ενημέρωση και υποστήριξη!

Ελάτε να συζητήσουμε

Ψάχνετε αξιόπιστες και εξειδικευμένες λογιστικές υπηρεσίες;

Επικοινωνήστε μαζί μας

Αφανής Εταιρεία: Χαρακτηριστικά, Σύσταση & Φορολογία

Τι Είναι η Αφανής Εταιρεία;